آوا و ساز / موسیقی

تار در اصل واژه ای است سانسکریت. این ساز جزو سازهای زهی زخمه ای قرار دارد. کاسه طنینی آن از دو قسمت بهم پیوسته تقریبا گلابی شکل (کاسه و نقاره که نقاره کوچکتر است) تشکیل میشود . روی کاسه و نقاره پوست نازکی (پوست بره) کشیده میشود و خرک کوتاهی از جنس استخوان روی پوست کاسه قرار میگیرد. دسته تار از جنس چوب می باشد که در طرفین آن استخوان کار گذاشته میشود تا از فرسایش چوب به جهت تماس زیاد انگشتان جلوگیری کند. .شش سیم ساز پس از بسته شدن به سیم گیری که زیر کاسه قرار دارد و گذشتن از روی خرکی که روی پوست کاسه قرار دارد طول دسته را نیز طی میکنند و سرانجام به گوشیها که درجعبه ای به نام سرپنجه قرار دارند، بسته می شوند. بر دستۀ تار تعداد 28 دستان (پرده) بسته میشود. تار بازخمه زدن به وسیله مضرابی ازجنس برنج که نیمی از آن با موم پوشیده میشود نواخته می شود. وصعت صوتی تار کمتر از سه اکتاو است. تار در ایران و برخی مناطق دیگر مانند آذربایجان و ارمنستان و گرجستان رایج است. در گذشته تار ایرانی پنج سیم (یا پنج تار) داشت. غلامحسین درویش یا درویش خان سیم ششمی به آن افزود که همچنان به کار می‌رود . از نوازندگان معروف تار می توان از جلیل شهناز، فرهنگ شریف، محمدرضا لطفی، حسین علیزاده،و داریوش طلایی می توان نام برد.

سه تار از سازهای زهی زخمه ای موسیقی ایرانی است که در گذشته سه سیم و امروزه چهار سیم دارد. در دوره قاجار عارفی به نام مشتاق علیشاه سیم چهارم را به آن افزود و از اینرو به سیم مشتاق مشهور شد. کاسۀ طنینی آن از جنس چوب و گلابی شکل است. چهار سیم ساز پس از بسته شدن به سیم گیری که زیر کاسه قرار دارد و گذشتن از روی خرکی که روی صفحۀ چوبی کاسه قرار دارد، طول دسته را نیز طی می کنند و سرانجام به گوشی ها که درجعبه ای به نام سرپنجه قرار دارد بسته می شوند. بر دستۀ سه تار تعداد 28 دستان (پرده) بسته میشود. سه تار با زخمه زدن بوسیلۀ ناخن انگشت سبّابۀ دست راست به سیمها نواخته می شود. سه تار به جهت تعداد پرده ها، محل قرار گرفتن پرده ها روی دسته و کوک سیمها بسیار شبیه به تار است، از اینرو نوازندگان سه تار با تار نیز آشنایی زیادی دارند. از نوازندگان معروف این ساز می توان از جلال ذوالفنون، محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، مسعود شعاری، کیهان کلهر نام برد.

از سری سازهای آرشه ای در موسیقی ایران و اروپا می توان به کمانچه و قیچک از ایران و ویولن، ویولونسل، کنترباس از اروپا اشاره کرد. این سازها عموماً بعلت تولید صدای خوشایندشان در همه کشورها بسیار محبوب و مورد توجه هستند. کمانچه دارای چهار سیم است که از زیر به بم ر، لا، ر، لا یا می لا می لا کوک می شوند. این ساز دارای یک کاسه است که روی آن را با پوست می پوشانند، از کاسه دسته ای خارج شده که سیم های ساز از پایین ترین قسمت کاسه تا انتهای دسته کشیده می شوند و در انتها دسته ساز دور پایه ی گوشی ها پیچیده می شوند و بوسیله ی گوشی ها کوک می شوند. طول کلی ساز کمانچه حدود ۸۰ سانتی متر است. برای نواختن کمانچه ساز را روی زمین یا زانو می گذارند و ساز نسبت به بدن حالت موازی دارد.

آموزش آواز عبارت است از تسلط بر فن آوازخوانی و درمورد هنرمند آوازخوان به کارگیری این فن برای بیان احساسات نهفته در یک آواز و به گونه ای آفرینش دوبارۀ آن هنگام اجرا می باشد. ازتعریف بالا می‌توان این نتیجه را گرفت که آموزش آواز و یادگیری آن عبارت است ازانجام دادن تمرین‌هایی هدفمند، جدا از یادگیری یک ترانه یا تصنیف یا آریا یا گوشه‌های یک دستگاه، برای فراگیری تنفس صحیح، آزادسازی صدا ازهر گونه تنش مزاحم و بازدارنده، قوی کردی و تحرک بخشیدن به عضلات مربوط به گفتار، پرورش شنیدن صحیح اصوات و ادای دقیق و ژوست آنها.